Angst? Er valt iets aan te doen

“Angst dient ons vaker niet dan wel”. Ik las dit ooit ergens en heb er altijd een dubbel gevoel bij gehad. Natuurlijk is angst allereerst een hele functionele emotie. Angst beschermt ons tegen gevaar. Heb je ooit meegemaakt dat je over wilde steken en dat er een auto vlak voor je neus toetert? Je lichaam reageert direct en slaat het bewuste denken over. Dit wordt ook wel de ‘fight-flight response’ genoemd. Dit overlevingsinstinct heeft maar één functie: jou beschermen tegen elke mogelijke bron van gevaar. Je kunt niet overleven als je nooit angst zou voelen. Tegelijkertijd zijn de meeste angsten irrationeel, ongegrond en dus een ‘waste of time’.

Wat is angst?

Angst is een emotie die ons helpt om te reageren op allerlei vormen van dreiging en gevaar. Onze reactie op angst komt uit het centraal zenuwstelsel dat de belangrijkste zaken in ons lichaam regelt, zoals honger, dorst en ademhaling. Het gebeurt automatisch vanuit de hersenen. Ons lichaam raakt in opperste staat van paraatheid en daardoor gaat ons hart sneller kloppen. De ademhaling versnelt en de bloeddruk in het lichaam gaat omhoog. Onze spieren spannen zich vervolgens aan om adequaat te kunnen reageren. Plotselinge en hevige vormen van angst duren vaak niet lang en ervaart iedereen wel eens.

Kenmerken van angst

Angst zorgt voor een gespannen gevoel in je lichaam en maakt dat je prikkelbaar kunt zijn. Mensen die last hebben van angst, ervaren vaak hartkloppingen of druk op de borst. Het is dan lastig om rust ‘in jezelf’ te vinden. Sommige mensen hebben eveneens moeite om zich te concentreren en gaan dingen of situaties vermijden.

Vals alarm

Nu is er iets interessants aan angst. Het werkt namelijk niet alleen bij écht gevaar, maar ook als je denkt dat je in gevaar bent. Je lichaam reageert op precies dezelfde manier als het al eeuwen doet.
Je verbeelding kan het angstsysteem dus activeren, zelfs als je je inbeeld dat er gevaar op de loer ligt. Wat als mijn partner iets overkomt op weg naar huis? Wat als ik een verkeersongeluk krijg? Wat als het vliegtuig neerstort?

 

Welke soorten angst kom ik als coach vaak tegen?

De echte fobieën, bijvoorbeeld bepaalde plekken, dieren, plaatsen en gebeurtenissen, hebben meestal een link met het verleden en zijn het best behandelbaar door middel van psychotherapie. Tijdens coaching kom ik vooral faalangst, sociale angst en de angst om iets te missen tegen.

1. Faalangst
De meest voorkomende angst in de gesprekken die ik dagelijks voer, is faalangst: angst om dingen niet goed te doen. En hoewel bijna iedereen het in zekere mate spannend vindt om iets of ergens te moeten presteren, kan faalangst veel impact hebben op je leven. In onze maatschappij ligt er veel focus op presteren. De lat ligt hoog: je moet goede resultaten behalen tijdens je school/studie, een goede baan vinden en voldoen aan het ideaalplaatje. Of nog liever, je moet ergens ‘het beste’ in zijn. Niet gek dat je soms wat druk ervaart en misschien wel bang bent om fouten te maken of niet te voldoen aan de norm. De karaktereigenschap perfectionisme zorgt vaak voor angst om te falen.

2. Angst om niet alles uit het leven te halen
Ze worden vaak omschreven als maximizers: mensen die graag álles uit het leven willen halen. En dus zijn ze logischerwijs ook vaker ontevreden met de keuzes die ze maken. Want als je voor A kiest, mis je B. Het gaat hier over angst voor het maken van verkeerde keuzes. Bang zijn om iets te missen is niet nieuw maar sinds er sociale media bestaan is FOMO (Fear Of Missing Out) echt een probleem voor sommige mensen. Natuurlijk weten we rationeel wel dat sociale media ons nooit het hele verhaal laat zien. Maar laat dat nu het probleem zijn met angst; het is niet iets rationeel.

3. Sociale angst
Als je last hebt van sociale angst, ben je bang om negatief beoordeeld of afgewezen te worden door anderen. Er ligt ook vaak een link met spreken in groepen of nieuwe mensen ontmoeten. Angst voor afwijzing is direct gekoppeld aan overleving. Het is universeel en van alle tijden. Als kind durfde je misschien geen verkering te vragen aan het leukste meisje of jongetje van de klas en tegenwoordig vind je feedback van collega’s doodeng. Uiteindelijk zoekt ieder mens naar acceptatie en liefde en willen we iedere vorm van afwijzing uit de weg gaan. Tijdens coaching realiseren mensen zich vaak dat anderen minder met hen bezig zijn we ze zelf soms denken. En dat de angst voor afwijzing er ook toe kan leiden dat je minder nieuwe dingen uitprobeert. Of allerlei risico’s mijdt en je jezelf uiteindelijk afsluit voor de wereld.

Wat kun je eraan doen?

Als je je allerlei gevaarlijke situaties kan inbeelden, dan kan je natuurlijk ook het tegenovergestelde daarvan doen. Zo kan je je wilskracht gebruiken om lichaam en geest weer tot rust te brengen. Bijvoorbeeld door je allerlei positieve dingen die kunnen gebeuren in te beelden. Als je je gedachten onder controle weet te houden, kun je je hartslag laten dalen. Met relaxatieoefeningen en geruststellende gedachten kun je je spieren ontspannen en je zwetende handen tot rust laten komen.

Een natuurlijke manier om te reageren op niet-reële angstgevoelens is om de emotie te negeren of er van weg te gaan. Je wil het namelijk liever niet ervaren. Het helpt echter niet om je structureel af te keren van je angsten. Je kunt het beter proberen te ‘doorvoelen’. De emotie heeft een boodschap en wil graag door jou ‘gehoord’ worden.

Ondanks dat de fysieke reactie in het lichaam plaatsvindt, wordt angst aangestuurd vanuit de hersenen. De angst zal zich blijven aandienen via het onderbewuste totdat je er naar geluisterd hebt. Pas daarna kun je loslaten. Coaching werkt uitstekend om samen naar je angst te kijken, om vervolgens te leren hoe je zelf je lichaam en geest weer tot rust kunt laten komen.

Angst is dus controleerbaar, er valt iets aan te doen. Tenzij je niet ingrijpt, dingen gaat vermijden en steeds verder opgaat in je angsten…

 

Als je geen enkele controle over je angsten meer hebt

Als je geen enkele vorm van controle meer over je angsten hebt, spreken we van een angststoornis. De verbinding in je hersenen tussen de hypothalamus, de hypofyse en de bijnierschors werkt niet goed. Je lichaam en geest slaan als het ware op tilt.

Als je een angststoornis hebt, ben je ook voortdurend bang in situaties die niet direct gevaar opleveren. Je kunt bijvoorbeeld al in paniek raken als je morgen een presentatie op je werk moet geven of je durft niet meer alleen naar buiten toe om allerlei redenen. Een angststoornis heeft allerlei symptomen die je kwaliteit van leven behoorlijk kunnen beïnvloeden. Door een angststoornis kan je uiteindelijk hele normale situaties gaan vermijden. Op zo’n moment beheerst angst je leven.

Voorkomen is beter dan genezen

Als je vermoed dat je mogelijk een angststoornis hebt, raadpleeg dan je huisarts of een psycholoog. Maar vaak is het nog niet zover of misschien wil je voorkomen dat je teveel onder je angst gaat lijden. Kom je er zelf niet helemaal uit? Dan kan coaching je helpen. Door je gedachten uit te spreken, komen ze uit je hoofd. Samen kijken we naar de dingen waar jij angst bij ervaart en ontdekken we of er problemen zijn die je kunt oplossen of wat er nodig is om je gedachten los te laten of vanuit een ander perspectief te bekijken.

In onze coaching sessies leer ik je eveneens hoe je je meer kunt ontspannen, hoe je spanning herkent en hoe je je minder kunt laten meeslepen door angsten die je hebt.

Wil je meer weten over hoe coaching kan helpen? Neem gerust eens contact met mij op of maak vrijblijvend een afspraak voor een kennismakingsgesprek in Amersfoort of online.