Piekeren, hoe kom je er vanaf?

Wat is piekeren?

Piekeren, dat doen we allemaal wel eens. Over keuzes die gemaakt moeten worden, over problemen die ons mogelijk te wachten staan of over lastige dingen die we meemaken in ons leven.

Het nadenken en malen overkomt ons, het lijkt alsof we maar weinig invloed hebben op gedachten die bij opkomen. Er is geen moment dat je even nergens aan kunt denken. Onze hersens zijn nu eenmaal gemaakt om na te denken. En toch, als je veel piekert valt daar zeker iets aan te doen.

Waarom piekeren we?

Kort gezegd: omdat we de overtuiging hebben dat het ons helpt om problemen op te lossen of om beter met moeilijke gevoelens om te gaan. Bijvoorbeeld: ‘wat als de pijn in mijn buik opeens een ernstige ziekte blijkt te zijn?’. Dan ga je nadenken over hoe je zou kunnen reageren op zo’n situatie en welke oplossingen er dan beschikbaar zijn. 

Piekeren geeft ons het gevoel dat we een bepaalde controle hebben over onze problemen. En misschien helpt het om je voor te bereiden op het ergste scenario. In dat geval heb je jezelf misschien een beetje gerustgesteld. En daarmee ook je onderbewuste aangeleerd dat het piekeren je heeft geholpen.

Feiten over gepieker

De helft van alle dingen waar we ons zorgen over maken, gebeurt uiteindelijk niet. In veel gevallen maken we ons dus zorgen om niks. Eén derde van alle dingen waar we voor vreesden, heeft bovendien al plaatsgevonden en ligt in het verleden.

Op 4% van alles waar we over piekeren, hebben we een vorm van invloed. Oftewel, 96% van de tijd kunnen we de situatie niet veranderen.

Piekeren over werk

Zelfs als je niet overwerkt, overspannen of opgebrand bent, is werk één van de ‘favoriete’ pieker onderwerpen. Over mogelijke problemen, reorganisaties, fouten die we kunnen maken en veranderingen die op de loer liggen. Het gaat indirect over ons inkomen, over geld en dus over onze primaire levensbehoeften als eten en drinken, onderdak en veiligheid. En daarom slaat ook hier gauw de verleiding toe om er eindeloos over na te denken. 

Piekeren in bed

Maar liefst 65% van de mensen piekert weleens in bed. Voor hardnekkige piekeraars is het bed zelfs een plek geworden om weliswaar ongewenst eindeloos over zaken na te denken. In het donker zijn we meer op ons hoede en daardoor kunnen problemen ’s nachts groter lijken dan dat ze daadwerkelijk zijn. 

Bovendien wordt het deel in de hersenen waar onze emoties en gedachten gereguleerd worden, ’s nachts minder actief. Dat zorgt ervoor dat de controle op angsten een stuk minder is. We kunnen de dingen even minder goed in perspectief zetten of relativeren.

“Ik pieker over het piekeren”

Als je eenmaal gedachten hebt over je gedachten (dit noemen we ‘meta cognities’), is de cirkel rond en kun je het gevoel krijgen dat er geen einde meer aan het nadenken komt. Je vraagt jezelf af waarom je maar blijft piekeren en malen. En je maakt je daar vervolgens zorgen over. Dit is tegelijkertijd ook het moment waarop bewustwording ontstaat en daarmee komt soms een mogelijke oplossing in zicht.

Loslaten en er niet op ingaan

Als je veel piekert, kun je daar vaak moeilijk van af komen. Er zijn veel dingen die je kunt doen om het eindeloos nadenken een halt toe te roepen: een piekerkwartier instellen, afleiding zoeken, je gedachten uitdagen of juist je piekergedachten erger maken. Gedachten komen en gaan, maar je hebt wel een keuze in wat je met je gedachten doet. Ga je er op in? Of durf je ze te zien als iets wat bij je opkomt en ook weer zal verdwijnen? 

Mijn ervaring is dat zodra je stopt met ingaan op je eigen gedachten, je brein uiteindelijk ‘geen zin’ meer heeft om dergelijke gedachten op te brengen. En daarmee kun je je zorgen grotendeels loslaten. Zie gedachten als wolken die komen en gaan, simpelweg voorbijdrijven.

Coaching en piekeren

Loslaten van piekeren klinkt makkelijker dan dat het is. Want hoe doe je dat als je al dat gepieker al heel lang gewend bent? Soms kom je er zelf niet uit, dan kan coaching je helpen. Door je gedachten uit te spreken, kom je uit je hoofd. Samen bekijken we ze, ontdekken we of er problemen zijn die je kunt oplossen of wat er nodig is om je gedachten los te laten of vanuit een ander perspectief te bekijken.

In onze coaching sessies over piekeren leer ik je hoe je jouw gedachten kunt gaan herkennen en hoe jij je minder kunt laten meeslepen door zorgen of angsten die je hebt. Uiteindelijk ben jij de baas over je eigen gedachten. Niet andersom.

Wil je meer weten over hoe coaching je kan helpen? Neem gerust eens contact met mij op of maak vrijblijvend een afspraak voor een kennismakingsgesprek in Amersfoort of online op Coach Eric.